Cách sử dụng máy điều hòa không khí hợp lý

Máy điều hòa không khí (còn được gọi là máy lạnh, máy điều hòa) là một trong những thiết bị tiêu thụ điện nhiều nhất trong gia đình (chiếm 15% tổng lượng điện tiêu thụ trong gia đình).

Trong suốt vòng đời hoạt động của một máy lạnh chi phí dành đầu tư ban đầu chỉ chiếm khoảng 25% tổng chi phí; chi phí bảo dưỡng, bảo trì chiềm 10%; 65% còn lại là chi phí tiêu hao điện năng.

Vì vậy, để có thể tiết kiệm được khoản chi phí lớn nhất này chúng ta nên quan tâm đến hệ thống máy điều hòa không khí ngay từ khi bắt đầu dự định sử dụng nó, nghĩa là từ giai đoạn thiết kế phòng ốc, mua sắm thiết bị và sau đó là suốt quá trình sử dụng và bảo trì hệ thống.

Đầu tư loại máy hợp lý:
– Các máy mới hiệu suất kém ( xem hệ số làm lạnh BTU nhà sản xuất đăng ký ghi trên máy, thông thường tiêu chuẩn 9.000btu/h loại 1HP ) và đặc biệt là các máy cũ đã qua sử dụng sẽ gây tiêu tốn nhiều điện năng trong quá trình sử dụng.
– Môi chất lạnh ( gas ) hiện nay gas R410A được sữ dụng rộng rãi có hệ số làm lạnh cao hơn R22A và R32…
– Nên mua loại máy tốt, không nên mua loại quá cũ đã qua sửa chữa.
– Nên sử dụng loại máy có công suất tương thích với phòng ngủ (ví dụ phòng 20 – 25m2  thì công suất sử dụng thường là 1HP).
– Sử dụng máy có hiệu suất cao ( chỉ số BTU cao )

Ví dụ: Giả thiết cùng điều kiện phụ tải và điều kiện môi trường. Giá máy hiệu suất thấp (COP=2.5) (2Hp): 11.5 triệu đồng. Giá máy hiệu suất cao (COP=3.5) (2Hp): 15 triệu đồng. Chênh lệch đầu tư: 3.5 triệu đồng. Hiệu quả tiết kiệm điện năng khi dùng máy hiệu suất cao: 40%. Họat động: 6 giờ/ngày; 300 ngày/năm. Công suất tiêu thụ điện: 1.5kW

– Chênh lệch chi phí điện một năm (chi phí điện tiết kiệm): 1,080,000 VND/năm
– Thời gian hoàn vốn đầu tư thêm: 3.2 năm

– Với tuổi thọ trung bình 8 năm, cho đến hết tuổi thọ có thể tiết kiệm chi phí điện khoảng 5 triệu đồng, tức tiết kiệm bằng 140% chênh lệch chi phí đầu tư.

Lắp đặt máy hợp lý: 
– Dàn nóng đặt nơi thoáng gió, không bị ánh nắng chiếu trực tiếp.
– Vị trí lắp đặt dàn nóng:
+ Lắp đặt đúng yêu cầu nhà sản xuất, ví dụ: khoảng cách tối thiểu từ bề mặt tường đến các bề mặt của dàn.
+ Đặt nơi thông thoáng, không bị cản trở hoặc quẩn gió nóng. Nên đặt nơi có bóng mát ở gần cây cối, mặt đất có cỏ sẽ giảm được 3 – 5°C nhiệt độ không khí.
+ Tránh để dàn ngưng bị nắng chiếu trực tiếp. Nếu không cần có mái che phù hợp.
+ Tránh đặt trên mái nhà bị nắng chiếu có phủ lớp hắc ín hoặc chất chống thấm màu sậm,…
+ Tránh đặt gần (trong) khu vực có nhiều bụi. Tránh đặt gần mặt đất để tránh bụi.
+ Không đặt ngay hướng luồng gió mạnh: quạt thổi phải chống lại luồng gió đi ngược.
+ Không đặt nơi mà không (khó) leo lên được: không được bảo trì tốt.
+ Tối ưu chiều dài và bố trí đường ống gas (nên nhỏ hơn 15m)
+ Đảm bảo lớp cách nhiệt ống gas, đặc biệt các đoạn bị nắng chiếu.
+ Nên đặt dàn nóng thấp hơn dàn lạnh giúp cho dầu bôi trơn hồi về máy tốt hơn.
+ Không đặt dàn nóng quá thấp mặt đất hay gần nơi không khí ô nhiểm, bụi bẩn.
+ Không đặt dàn lạnh thổi trực tiếp cửa ra vào.

Sử dụng hợp lý:
– Hạn chế phụ tải nhiệt cho máy như vật phát nhiệt trong phòng.
– Không để thất thoát gió lạnh:
+ Làm kín các khe cửa sổ, cửa ra vào, hạn chế số lần mở cửa ra vào ( lắp bộ lò xo đóng cửa tự động), ra vào đóng cửa, không mở cửa sổ khi máy hoạt động.
+ Nếu phòng có lắp quạt thông gió cần kiểm soát thời điểm và thời gian làm việc của quạt phù hợp.
– Không để các nguồn nhiệt trong phòng:
+ Không là áo quần, không dùng máy sấy tóc, không dùng bếp gas mini, bếp điện,..cho việc ăn uống trong phòng.
+ Hạn chế sử dụng các thiết bị điện khác trong phòng: đèn, máy tính, tivi, đầu đĩa,…
– Cài đặt nhiệt độ lạnh hợp lý:
+ Ban ngày 24 -25 độ C, ban đêm (phòng ngủ) 25-27 độ C ( ưu tiên tăng tốc độ quạt hơn là giảm nhiệt độ phòng), có thể kết hợp quạt điện để tăng độ lưu thông không khí trong phòng.
+ Tắt máy lạnh khi không sử dụng và chỉ sử dụng máy lạnh khi thật cần thiết.
+ Dùng quạt thay cho máy điều hòa không khí.
+ Bật chế độ tách ẩm thay cho chế độ làm lạnh vào mùa có thời tiết độ ẩm môi trường cao
– Trong quá trình thiết kế không gian (phòng/khu vực) dự định sử dụng máy điều hòa không khí chúng ta nên chú ý một số điểm sau:
+ Tránh ánh nắng  mặt trời chiếu nắng trực tiếp vào các cửa kính nhằm hạn chế hiệu ứng nhà kính.
+ Bảo vệ từ bên ngoài: Chống bức xạ qua mái
+ Một số hình thức khác: Trồng cỏ bề mặt trên sân thượng, hồ bơi, phun sương, sử dụng thiết bị thu năng lượng mặt trời trên mái giúp khai thác năng lượng tái tạo và chống nhiệt bức xạ mặt trời qua mái.
+ Tránh mở cửa sổ trực diện hướng Đông và đặc biệt là hướng Tây. Diện tích cửa sổ cần ở mức vừa phải, tỷ lệ diện tích cửa sổ so với diện tích vách phải bé hơn 25% đối với hướng Đông và hướng Tây, tỷ lệ này nhỏ hơn 30% đối với hướng Nam và hướng Bắc.
+ Trong trường hợp mở cửa sổ ở  hướng Đông và hướng Tây thì cần có  biện pháp chống nắng như: sử dụng các dạng ô văng, các lam che nắng, sử dụng các màn che (màn che có thể đặt phía trong hay ngoài) nhưng đặt bên ngoài sẽ hiệu quả tốt hơn), nên sử dụng màn che có màu sáng.
+ Sử dụng rèm che ánh nắng trực tiếp: Vừa hạn chế xâm nhập nhiệt vừa tận dụng ánh sáng tự nhiên vừa phải.
+ Đối với các vách hướng Tây và Đông nên sử dụng vật liệu xây dựng có hệ số truyền nhiệt thấp hoặc có một lớp cách nhiệt cho vách, các tòa nhà với kiểu xây dựng có hành lang bên ngoài sẽ giúp tránh việc xâm nhập nhiệt này.
+ Các vách cần sơn màu sáng.
+ Khoảng không gian giữa trần và mái cần được thông thoáng, đặc biệt đối với các loại mái tole. Có thể sử dụng trên các lớp lót cách nhiệt cho mái, trần.
+ Tận dụng mọi diện tích, khoảng không trống để trồng cây xanh, tạo các hồ nước nhân tạo.

Bảo trì, bảo dưỡng:
– Kiểm tra thường xuyên các phần máy và làm vệ sinh định kỳ như sau:
+ Làm vệ sinh định kỳ luới lọc bụi dàn lạnh mỗi 2-3 tháng tùy tình trạng luới lọc (có thể tự thực hiện).
+ Làm vệ sinh định kỳ dàn lạnh và quạt dàn lạnh 1-2 lần mỗi năm tùy tình trạng vệ sinh thực tế của dàn (công việc này do thợ thực hiện)
+ Làm vệ sinh định kỳ dàn nóng và quạt dàn nóng 2-4 lần mỗi năm tùy tình trạng vệ sinh thực tế của dàn (công việc này do thợ thực hiện)
– Yêu cầu nhà cung cấp (thợ) kiểm tra định kỳ tình trạng kỹ thuật máy (ví dụ: lượng tác nhân lạnh, dòng điện máy nén, tình trạng rò rỉ, chất lượng lớp cách nhiệt, bộ cảm biến nhiệt,…) ít nhất 1 lần mỗi năm.
– Yêu cầu bảo trì sửa chữa ngay khi có các dấu hiệu bất thường xảy ra: máy chạy mãi không dừng, máy chạy rất lâu mới đạt độ lạnh hoặc không đạt độ lạnh, rò rỉ nước, các tiếng ồn bất thường…

Những lưu ý:
– Máy lạnh là hệ thống gas kín nên không cần kiểm tra hay nạp gas thêm trừ khi máy có dấu hiệu bất thường do rò rĩ ống gas.
– Máy lạnh sử dụng cho vùng biển hoặc khu vực môi trường ô nhiểm máy lạnh có tuổi thọ thấp và sử dụng rất tốn điện, hiện nay thị trường có bán sơn chuyên dùng PROMEK (sơn chống ăn mòn kim loại ) giúp cho máy lạnh sữ dụng ở điều kiện này tốt hơn.